Φορέας Διαχείρισης

Ένταξη της Πράξης: «Επιχορήγηση του Φορέα Διαχείρισης Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου – Ακαρνανικών Ορέων για δράσεις διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών, ειδών και οικοτόπων» η οποία έχει ενταχθεί στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΥΜΕΠΕΡΑΑ (Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη)» με βάση την απόφαση ένταξης (ΑΔΑ: ΨΚΙΣ46ΜΤΛΡ -8ΓΚ) από την ΕΥΔ ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ και έχει λάβει κωδικό MIS: 5032671.

 Ο Φορέας Διαχείρισης Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου-Ακαρνανικών Ορέων έχει ήδη ξεκινήσει την υλοποίηση της Πράξης  με  χρηματοδότηση από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ΥΜΕΠΕΡΑΑ  (Υποδομές Μεταφορών , Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη) της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης  του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας. Η υλοποίηση της πράξης γίνεται στο πλαίσιο της υφιστάμενης προγραμματικής περιόδου του ΕΣΠΑ με χρόνο ολοκλήρωσης το τέλος του 2020 (+3). Στοχεύει μέσω τεσσάρων διακριτών αλλά και αλληλοσυμπληρούμενων πακέτων εργασίας στην μελέτη και την παρακολούθηση των προστατευταίων αντικειμένων σε συνέργεια με τις δράσεις του ΥΠΕΝ,  στις διαχειριστικές δράσεις  επέμβασης στην φύση , στις ενέργειες δικτύωσης και  ανταλλαγής τεχνογνωσίας μεταξύ Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών στη βάση επιστημονικής τεκμηρίωσης καθώς και σε προβολή δράσεων της πράξης μέσω ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης.

Η υλοποίηση της πράξης αφορά όλες τις περιοχές του Δικτύου Natura 2000 που εμπίπτουν στην χωρική αρμοδιότητα του ΦΔ/ΛΜ-ΑΟ καθώς και το Εθνικό Πάρκο Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου-Αιτωλικού. Στις περιοχές του δικτύου περιλαμβάνονται οι λίμνες Τριχωνίδα, Οζερός, Αμβρακία καθώς και τα όροι Αράκυνθος, Παναιτωλικό , Ακαρνανικά. Το Εθνικό Πάρκο περιλαμβάνει την Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου -Αιτωλικού , τον κάτω ρου και εκβολές  Αχελώου και Ευήνου, το όρος Βαράσοβα, την λίμνη Λυσιμαχία καθώς και τις Εχινάδες Νήσους.

Οι δράσεις παρακολούθησης αφορούν την παρακολούθηση του μυοκάστορα «Myocastor coypus». Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια άτομα του είδους έχουν επανειλημμένα παρατηρηθεί σε περιοχές εντός των ορίων ευθύνης του Φ.Δ. Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου – Ακαρνανικών Ορέων (Αμβρακία, Λυσιμαχία, Τριχωνίδα, εκβολές Αχελώου, Νεοχώρι κτλ.). Με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος και τη μείωση των ζημιών, είναι απόλυτη ανάγκη η άμεση  παρακολούθηση του πληθυσμού του Μυοκάστορα στην περιοχή, καθόσον,

η στρατηγική της πρώιμης και έγκαιρης αντιμετώπισης των ξενικών ειδών είναι πολύ πιο αποτελεσματική και ασύγκριτα πιο οικονομική σε σχέση με την αντιμετώπιση μετά την εδραίωσή τους στην περιοχή.

Μελέτη παρακολούθησης του ενδημικού είδους γατόψαρου (Silurus aristotelis). Το γλανήδι Silurus aristotelis εμφανίζεται ως ενδημικό της λεκάνης απορροής του ποταμού Αχελώου. Ειδικά αναφέρεται ότι ανευρίσκεται στα κατώτερα επίπεδα του ποταμού όπου τα νερά παρουσιάζουν κάποια στασιμότητα καθώς και στις λίμνες Τριχωνίδα, Λυσιμαχία, Οζερό και Αμβρακία.

 Καταγραφή κατανομής και πυκνότητας παρουσίας της βίδρας (Lutra lutra) - μελέτη χωροθέτησης τεχνητών φωλιών για τη βίδρα. Ως κορυφαίο αρπακτικό των υδάτινων συστημάτων η βίδρα χαρακτηρίζεται από μικρά πληθυσμιακά μεγέθη και χαμηλούς ρυθμούς αναπαραγωγής. Ως αποτέλεσμα, το είδος είναι  ιδιαίτερα ευαίσθητο στις περιβαλλοντικές αλλαγές αφού η ικανότητά του να επανέλθει σε περιοχές από όπου έχει εξαφανιστεί, είναι περιορισμένη.

 Eντοπισμός και χαρτογράφηση φωλεοποίησης θαλάσσιων χελωνών  (Caretta caretta). Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta είναι προστατευόμενο είδος της ερπετοπανίδας. Βασικός στόχος του Φορέα Διαχείρισης είναι να ξεκινήσει μια νέα προσπάθεια παρακολούθησης, καταγραφής, προστασίας του όμορφου αυτού ερπετού αποδεικνύοντας ότι οι αμμώδεις παραλίες του Εθνικού Πάρκου αποτελούν έναν σημαντικό βιότοπο για την αναπαραγωγή καθώς χρησιμοποιεί το είδος την ευρύτερη θαλάσσια περιοχή ως τροφικό πεδίο αλλά και χώρο αναπαραγωγής.

Παρακολούθηση μυωξών στο όρος Παναιτωλικό, στην λίμνη Οζερού και στο γειτονικό δάσος Βελανιδιάς Ξηρομέρου καθώς και στο όρος Αράκυνθος. Η δράση περιλαμβάνει χαρτογραφική αποτύπωση και εξάπλωση των τριών ειδών μυωξού δηλαδή δενδρομυωξού, βουνομυωξού και δασομυωξού.

Προκαταρκτική καταγραφή και διερεύνηση μακρομυκήτων (μανιταριών) στα όρη Αράκυνθου και Παναιτωλικού. Οι μακρομύκητες αποτελούν ζωτικής σημασίας κομμάτι του δασικού οικοσυστήματος, καθώς συμμετέχουν στη διαμόρφωση της δομής και της λειτουργίας των δασικών οικοσυστημάτων είτε ως σαπροφυτικοί, είτε ως μυκορριζικοί, είτε ως παρασιτικοί/παθογόνοι οργανισμοί. Εκτός όμως από το σημαντικό οικολογικό τους ρόλο, ανάμεσα στα χιλιάδες είδη μακρομυκήτων συγκαταλέγονται και πολλά είδη που παρουσιάζουν έντονο οικονομικό ενδιαφέρον εξαιτίας των εξαιρετικών γαστρονομικών (εδώδιμα άγρια μανιτάρια) ή/και φαρμακευτικών τους ιδιοτήτων.

Παρακολούθηση του κρισίμως κινδυνεύοντος είδους «Valencia Letourneuxi» στον υγρότοπο Κρυονερίου. Το κρισίμως κινδυνεύον  είδος ψαριού των εσωτερικών υδάτων Valencia letourneuxi  είναι ένα από τα 100 πιο απειλούμενα είδη παγκοσμίως, ενδημικό της Δυτικής Ελλάδας και της νότιας Αλβανίας. Το είδος χαρακτηρίζεται από κατακερματισμένη γεωγραφική κατανομή, στενές οικολογικές απαιτήσεις και χαμηλή πληθυσμιακή πυκνότητα.

 Παρακολούθηση του νανογωβιού (Economidichthys Trichonis) . Η δράση θα έχει σαν στόχο να βοηθήσει στην προστασία και τη διαχείριση του νανογωβιού της Τριχωνίδας μέσα από τη διερεύνηση των κινδύνων που υφίσταται ο πληθυσμός του.

 Εκτίμηση της κατάστασης του πληθυσμού της (Testudo marginata) με την μέθοδο της Σύλληψης – Επανασύλληψης.

Δράσεις παρακολούθησης του πληθυσμού του Σπιζαετού (Hieraetus fasciatus), του Όρνιου  (Gyps fulvus) και του Χρυσαετού (Aquila chrysaetos). Ο Σπιζαετός, το Όρνιο όσο και ο Χρυσαετός είναι είδη ευάλωτα στη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων που εξακολουθούν να τοποθετούνται παράνομα στο χώρο δικαιοδοσίας του Φορέα Διαχείρισης για αντιμετώπιση λύκων, αλεπούδων και άλλων φυσικών θηρευτών.

 Προστασία και Διατήρηση Ασβεστούχων Βάλτων Τριχωνίδας «Calcareous fens». Οι ασβεστούχοι βάλτοι είναι ευαίσθητα οικοσυστήματα και χρειάζονται υψηλό υδροφόρο, έχουν την ανάγκη διαχείρισης γιατί υφίστανται πιέσεις από τα ανθεκτικότερα καλάμια, βούρλα και ψαθιά της περιοχής, αλλά και από την επέκταση των καλλιεργούμενων περιοχών, την ανάκτηση περισσότερης γης από υγρά και υγροτοπικά εδάφη, αλλά και από τις πυρκαγιές, τη βόσκηση, τις απορρίψεις σκουπιδιών και μπαζών, τη ρύπανση των νερών.

 Μελέτη Διαχείρισης επισκεπτών με εκτίμηση της φέρουσας ικανότητας  σε συσχέτιση με δραστηριότητες τουρισμού - αναψυχής για την περιοχή του Εθνικού Πάρκου.

Οι δράσεις διατήρησης αφορούν την βελτίωση της αναπαραγωγικής δραστηριότητας του Αργυροπελεκάνου (Pelecanus crispus). Μετά από 30 έτη ο Αργυροπελεκάνος  φώλιασε ξανά στο Εθνικό Πάρκο Λιμνοθαλασσών Μεσολογγίου – Αιτωλικού. Χαρακτηρίζεται ως «σχεδόν απειλούμενο» στην Κόκκινη Λίστα της Διεθνούς Ένωσης Διατήρησης της Φύσης και των Φυσικών Πόρων (IUCN) και ως «Τρωτό» στο Ελληνικό Κόκκινο Βιβλίο. Τα τελευταία έτη παρακολουθείται συστηματικά η αναπαραγωγική επιτυχία του είδους η οποία δεν ευρίσκεται σε ικανοποιητικό επίπεδο λόγω των αιτιών που αναλύονται στην συνέχεια ο βαθμός διατήρησής του είναι αρκετά ευάλωτος. Αιτίες όπως η ανθρώπινη όχληση των αποικιών & ο θάνατος αρκετών ατόμων από προσκρούσεις στα καλώδια της ΔΕΗ κατά την ημερήσια κίνησή τους αναζήτησης τροφής τους, η παρενόχληση από παραπλέοντα σκάφη αποτελούν κύριες απειλές της αύξησης του αναπαραγωγικού τους δυναμικού καθώς και της αναπαραγωγικής επιτυχίας τους στην προστατευόμενη περιοχή και η συμπερίληψή του ως είδος Εθνικής Προτεραιότητας αποτελεί υποχρέωση του Φορέα Διαχείρισης να προβεί στις απαραίτητες και αναγκαίες διαχειριστικές επεμβάσεις για την βελτίωση του βαθμού διατήρησής του.

Βελτίωση της αναπαραγωγικής επιτυχίας του σταβλοχελίδονου (Hirundo Rustica), Σπιτοχελίδονου (Delichon urbicum) και των συνθηκών  συνύπαρξης του με τον άνθρωπο μέσω κατασκευής τεχνητών φωλιών και πρόληψη της καταστροφής των φυσικών φωλιών τους από τους ανθρώπους μετά από συμπερίληψη του στα είδη που χρήζουν άμεσης διαχείρισης. Βελτίωση αναπαραγωγής και παρακολούθηση των λευκών πελαργών.

 Η δράση στοχεύει στην βελτίωση της αναπαραγωγικής δραστηριότητας των λευκών πελαργών (Ciconia ciconia) στις περιοχές όπου υφίσταται ήδη φωλεοποίηση του είδους με την αντικατάσταση των φυσικών φωλιών από τεχνητές (λόγω προβλημάτων διακοπής ρεύματος στα καλώδια της ΔΕΗ και αρκετών περιστατικών των νεοσσών που πέφτουν από αυτές) καθώς επίσης με την τοποθέτηση νέων τεχνητών φωλιών σε περιοχές όπου διαπιστώνεται η παρουσία και η ανάγκη για την μόνιμη εγκατάστασή τους.

Βελτίωση της αναπαραγωγικής δραστηριότητας του Κιρκινεζιού (Falco naumani). Τα τελευταία έτη παρατηρείται  μείωση των εκκολαπτόμενων νεαρών λόγω του ότι αρκετές φωλιές καταστράφηκαν , δεν έχουν συντηρηθεί - καθαριστεί με αποτέλεσμα να έχει μειωθεί σημαντικά η αναπαραγωγική επιτυχία των μικρών νεοσσών με καλό βαθμό διατήρησης. Η προτεινόμενη δράση αφορά στον καθαρισμό των υφιστάμενων φωλιών, την προμήθεια

επιπλέον νέων τεχνητών φωλιών και την τοποθέτησή τους στην περιοχή με δυνατότητα διεύρυνσης και σε άλλες περιοχές του Εθνικού Πάρκου όπου δηλώνεται σημαντικά η παρουσία του είδους.

 Επεμβάσεις βελτίωσης ενδιαιτήματος για τη βίδρα (Lutra lutra) – κατασκευή τεχνητών φωλιών για τη βίδρα στην περιοχή ευθύνης του Φ.Δ. Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου – Ακαρνανικών Ορέων. Η βίδρα χρειάζεται ασφαλείς χώρους για ξεκούραση κατά τη διάρκεια της ημέρας κυρίως, αφού είναι περισσότερο ενεργή τη νύχτα. Οι φυσικοί χώροι ανάπαυσης που βρίσκει, είναι κάτω από τις ρίζες των δέντρων που βρίσκονται σε αναχώματα, ή σε πυκνή χαμηλή βλάστηση δίπλα σε ποταμούς και ιδιαίτερα κάτω από ρίζες ώριμων φτελιών και βελανιδιών. Συχνά οι βίδρες χρησιμοποιούν πολλούς τέτοιους χώρους στην επικράτειά τους. Ωστόσο, σε εκτάσεις που χαρακτηρίζονται από απουσία φυσικής ψηλής βλάστησης ή/και διαθέσιμων φυσικών κοιλοτήτων προστατευμένων από όχληση (όπως πολλές εκτάσεις εντός του Ε.Π.), οι επιλογές της βίδρας όσον αφορά την εξασφάλιση κατάλληλων χώρων αναπαραγωγής και φωλιάσματος είναι εξαιρετικά περιορισμένες, σε βαθμό που η απουσία αυτή να αποτελεί περιοριστικό παράγοντα για την παρουσία του είδους σε κάποιες περιοχές. Το πρόβλημα αυτό θα ξεπεραστεί με την κατασκευή τεχνητών θέσεων φωλιάσματος σε κατάλληλα επιλεγμένες θέσεις.

 Πληθυσμιακή τόνωση του κρισίμως κινδυνεύοντος είδους (Valencia Letourneuxi) στον υγρότοπο του Κρυονερίου.  Η δράση θα περιλαμβάνει τη δημιουργία αποθέματος ψαριών και αναπαραγωγή τους σε ελεγχόμενες συνθήκες με στόχο, εφόσον κριθεί αναγκαίο, την περιοδική τόνωση του πληθυσμού Κρυονερίου με μεταφορά ιχθυδίων.

 Διατήρηση της Αβοκέττας (Recurvirostra avocetta) και του Γελογλάρονου (Gelochelidon nilotica) με βελτίωση των συνθηκών αναπαραγωγής τους. Η Αβοκέττα είναι είδος απειλούμενο και ως προς την περιοχή δικαιοδοσίας του Φορέα Διαχείρισης  καταχωρήθηκε σε μη ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης. Το Γελογλάρονο, είδος παγκόσμια απειλούμενο και κινδυνεύον σε εθνικό επίπεδο, έχασε σχεδόν εξ ολοκλήρου τον αναπαραγωγικό του πληθυσμό εντός του Εθνικού Πάρκου της Λιμνοθάλασσας  Μεσολογγίου.  Από παρελθούσες παρατηρήσεις, η μείωση οφείλεται σε έντονες παρενοχλήσεις σε ανασφαλείς χώρους φωλιάσματος (κυρίως προσβάσιμα αναχώματα).  Τα υφιστάμενα ζεύγη των ανωτέρω ειδών διατηρούνται μόνο σε μικρές νησίδες που δεν είναι εύκολα προσβάσιμες.  Ως εκ τούτου, η διατήρηση και ανάκαμψη του αναπαραγωγικού πληθυσμού αυτών των ειδών απαιτεί την παροχή ασφαλέστερου υποβάθρου φωλιάσματος.

 Διαχείριση Ασβεστούχων Βάλτων Τριχωνίδας «Calcareous fens».

 Kαθαρισμός Εθνικού Πάρκου για την βελτίωση της κατάστασης ενδιαιτημάτων και ειδών. Η δράση αυτή αφορά των καθαρισμό  χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων , μπαζών και γενικότερα την απορρύπανση του Εθνικού Πάρκου, σε θέσεις που έχουν εντοπιστεί κατά την συνήθη επόπτευση αλλά και μετά από καταγγελίες και διενέργεια αυτοψιών  από το προσωπικό του Φορέα.

Σχετικά με την δικτύωση του Φορέα Διαχείρισης Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου-Ακαρνανικών Ορέων  και  την ανταλλαγή τεχνογνωσίας  με βάση την επιστημονική τεκμηρίωση στις δράσεις δικτύωσης με το εσωτερικό προβλέπεται η συνεργασίας μεταξύ των Φορέων Διαχείρισης του Δυτικού άξονα (Καλαμάς, Αμβρακικός, Μεσολόγγι, Στροφυλιά) για την από κοινού διαχείριση & παρακολούθηση των πληθυσμών του Αργυροπελεκάνου καθώς

επίσης μεταξύ των Φορέων Διαχείρισης (Μεσολόγγι, Αμβρακικός) για τον Θαλασσοκόρακα στο Ιόνιο.

 Επίσης η δημιουργία βάσης δεδομένων για θέματα αρμοδιότητας και ενδιαφέροντος του Φορέα Διαχείρισης που θα περιλαμβάνει γεωχωρικά δεδομένα, μετεωρολογικά, μελέτες, βιβλιογραφία κτλ.

Τέλος σε ότι αφορά την ευαισθητοποίηση και επικοινωνία καθώς και τις δράσεις προβολής της πράξης του ΥΜΕΠΕΡΑΑ προβλέπεται η παραγωγή οπτικοακουστικού υλικού, η παραγωγή εντύπων στα ελληνικά και σε τρείς ξένες γλώσσες ,  η διοργάνωση ημερίδων , η έκδοση ενημερωτικών εντύπων και σε γραφή Braille.