Φορέας Διαχείρισης

Εκεί στο μέσο της μεγάλης «λαγκούνας» που δημιούργησαν ο Αχελώος και ο Εύηνος με την προσχωματική τους δράση χτίστηκε σιγά-σιγά η ένδοξη νεροπολιτεία που πήρε το όνομά της από τη θέση της και από τον τόπο που την περιέβαλε, δηλαδή «Μεσο-λόγγι». Τόπος πλούσιος σε βιοτικούς πόρους, προσήλκυσε τον άνθρωπο από αιώνες που βρήκε εκεί καταφύγιο και τροφή για να δημιουργήσει σπουδαίες κοινωνίες και πολιτισμό. Από το βοριά ο Αρακύνθος προσφερότανε για καστροκαταφύγια (Πλευρώνα – Καλυδώνα) κι απ το Νοτιά, το φιλικό Ιόνιο, που έδινε πρόσφορους πλόες και προσβάσεις σε όλα τα αναπτυγμένα αστικά κέντρα και εμπορικά λιμάνια κάθε εποχής. Και γύρω από το Μεσολόγγι και το Αιτωλικό, η χιλιοτραγουδισμένη λιμνοθάλασσα που με τις με τις βαλτώδεις εκτάσεις αποτέλεσε ένα απόρθητο φυσικό οχυρό στα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας της Γιατί πόσο άραγε θα είχε αντέξει η φημισμένη πόλη, το «αλωνάκι» του εθνικού μας ποιητή Σολωμού, στη στενή πολιορκία των στρατευμάτων του Κιουταχή αν δεν ήταν προικισμένη με αυτό το «φυσικό οχύρωμα»; Έτσι γράφτηκε η ένδοξη ιστορία των «ελεύθερων – πολιορκημένων» που υμνήθηκε από σπουδαίους ποιητές και πεζογράφους, με το ιδιότυπο και ασυνήθιστο μαγευτικό τοπίο της λιμνοθαλάσσιας απλωσιάς και την ασύλληπτη γραφικότητα των καθημερινών εικόνων που δημιουργούσε η παρουσία και ο μόχθος του μεσολογγίτη ψαρά στους υδάτινους καθρέφτες των ρηχών νερών. Έτσι συγκέντρωσε το ενδιαφέρον μεγάλων φιλελλήνων όπως ο Μπάϋρον και έγινε επίκεντρο της παγκόσμιας προσοχής ως ο τόπος – σύμβολο της Ελευθερίας που επιλέχθηκε για να στηθεί εκεί η ομώνυμη διεθνής ακαδημία. Έτσι, έγινε η μοναδική Ελληνική πόλη που φέρει τον τίτλο «Ιερά» προ του ονόματός της.

Αλλά και κατά την κλασσική αρχαιότητα ήκμασαν σπουδαίες πόλεις όπως η Πλευρώνα, και Καλυδώνα στις νοτιοδυτικές πλαγιές του Αρακύνθου ή οι Οινιάδες σε νησίδα διαμέσου των βαλτωδών εκτάσεων του Δέλτα. Εκεί πλέχτηκε και ο μύθος της πάλης του Ηρακλή με τον κερασφόρο θεό Αχελώο που συμβολίζει τον αγώνα των πρωτοελλήνων να δαμάσουν τις πλημμύρες του ποταμού και να εκμεταλλευτούν γεωργικά τα πλούσια προσχωσιγενή εδάφη. Μια πάλη που κατά το μύθο απέφερε το γνωστό «κέρας της αμάλθειας» δηλαδή την αφθονία των αγαθών της γής.

Μαζί με τις κλασσικές αρχαιότητες, συναντάς διάσπαρτα παμπάλαια ξωκλήσια ή μονές όπως η Αγία Τριάδα Κλείσοβας, ο Αι-Νικόλας ο «Κρεμαστός» σε απρόσιτη βραχοσπηλιά του Αράκυνθου, ο Αι Γιάννης σε βαλτονησίδα της Θολής, οι Ταξιάρχες στον ομώνυμο λόφο, η Παναγιά η Λεσινιώτισσα, η Παναγιά η Φοινικιά και πολλά άλλα που αποτελούσαν καταφύγια μέσα στους δυσπρόσιτους βάλτους στα δύσκολα χρόνια της τουρκοκρατίας.

Η πλούσια ιστορία της περιοχής είναι συχνά δεμένη με ποικίλες πολιτιστικές και θρησκευτικές εκδηλώσεις. Στο πλούσιο τοπικό «φολκλόρ» έχουν εξέχουσα θέση και ενδιαφέρον τα τοπικά πανηγύρια, από τα οποία τα πλέον φημισμένα είναι εκείνα του Αι-Σημιού στο Μεσολόγγι και της Αγι-Αγάθης στο Αιτωλικό. Αρματωμένοι, έφιπποι, ανταμώνουν στις πλατείες και χορεύουν τοπικούς χορούς μέχρι πρωίας με τη συνοδεία της Ζυγιάς (ζουρνάδες και ξεροντάουλο). Εκεί βλέπεις μορφές και εικόνες που σε μεταφέρουν αιώνες πίσω στο παρελθόν.