Γενικά Στοιχεία

Όνομα Λίμνες Τριχωνίδα & Λυσιμαχεία   Κατηγορία Τόπου Βιότοπος NATURA       Κωδικός Τόπου GR2310009

Συνολική Έκταση (ha) 14279.80             Χερσαία Έκταση (ha) 14279.8                 Συνολική Περίμετρος (km) 78.2

Μέγιστο Υψόμετρο (m) 312.0                Ελάχιστο Υψόμετρο (m) 7.0

Παρόλο που οι δύο λίμνες θεωρούνται βασικά ολιγοτροφικές (Koussouris, 1978 και Overbeck et al., 1982), τα σπερματόφυτα που απαντώνται εκεί [Μυριόφυλλο το σταχτώδες (Myriophyllum spicatum), Potamogeton pectinatus, Ranunculus trichophyllus κλπ ] εμφανίζονται κυρίως σε ευτροφικές ή μεσοτροφικές λίμνες (Koumpli-Sovantzi, 1983). Από φυτολογική άποψη, οι λίμνες αυτές έχουν ερευνηθεί κυρίως από την  Λ. Κουμπλή- Σοβαντζή (1983). Η λίμνη Τριχωνίδα περιβάλλεται από καλλιεργούμενα χωράφια με καπνό (Nicotiana tabaccum), εσπεριδοειδή και ελιές. Στην παράκτια ζώνη της λίμνης κυριαρχούν τα βότανα, ενώ οι θάμνοι [Λυγαριά (Vitex agnus-castus), Πικροδάφνη (Nerium oleander), Βατομουριά (Rubus sanctus)] και τα δέντρα (Πλάτανος (Platanus orientalis), Λευκή Ιτιά (Salix alba), Ασημόλευκα  (Populus alba)] εμφανίζονται μόνο σποραδικά. Στην ανώτερη βαθύαλη ζώνη, το είδος καλαμιού Phragmites australis και το Ψαθί (Typha domingensis) κυριαρχούν και σχηματίζουν μια σχεδόν συνεχή ζώνη στις αλλουβιακών αποθέσεων, κυρίως στο δυτικό τμήμα της λίμνης. Η Κίτρινη Ίριδα (Iris pseudacorus) συμμετέχει, με χαμηλή συχνότητα εμφάνισης, στη δομή των φυτιοκοινοτήτων της ανώτερης βαθύαλης ζώνης. Αυτή η ζώνη διακόπτεται, σε ορισμένες περιοχές μόνο από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Η μεσαία βαθύαλη ζώνη καλύπτεται τοπικά από τα είδη Νυμφαία η λευκή (Nymphaea alba) και Potamogeton nodosus, ενώ στην κατώτερη βαθύαλη ζώνη κυριαρχούν είδη των γενών Ποταμογειτόνων (Potamogeton), Μυριόφυλλων (Myriophyllum) και Χαρόφυτων (Charophyta). Οι πλαγκτονικοί οργανισμοί που εμφανίζονται σε αυτόν τον τόπο έχουν ιδιαίτερη σημασία, επειδή είναι το κυρίαρχο στοιχείο της πρωτογενούς χλωρίδας και είναι πολύτιμοι δείκτες της βιολογικής κατάστασης των λιμνών. Το φυτοπλαγκτόν αποτελείται από πολυάριθμα είδη φυκών (Κυανοφύκη - Cyanophyta, Πυροφύκη- Pyrrhophyta, Χλωροφύκη -Chlorophyta, Χαρόφυτα-Charophyta, Chrysophyta, Διάτομα - Bacillariophyta, Ξανθοφύκη - Xanthophyta και Cryptophyta) (Tafas, 1991) και περιέχει κοσμοπολίτικα είδη που συνοδεύονται από κάποια ενδημικά είδη καθώς και από κάποια είδη των τροπικών περιοχών.

Στις βορειοανατολικές και νοτιοανατολικές πλευρές της λίμνης Τριχωνίδας παρατηρούνται βραχώδεις ασβεστολιθικές περιοχές με θαμνώδη βλάστηση. Η λίμνη Λυσιμαχεία περιβάλλεται από αλλουβιακές αποθέσεις, όπου είναι κυρίως καλλιεργούμενα χωράφια με καπνό. Σε πολλά σημεία παρατηρούνται μόνιμα ή εποχιακά έλη. Μια μακροσκοπική μελέτη των υδρόβιων τραχειοφυτών διεξήχθη από τους Κουμπλί-Σωτήτζη & Βαλλιανάτου (1985). Η φυσική βλάστηση της ακτογραμμής αποτελείται κυρίως από βότανα [Σκοβούρλο (Scirpus holoschoenus), Paspalum paspaloides, Μέντα (Mentha aquatica), Kickxia elatine, Cyperus longus, Carex otrubae, Juncus acutus κλπ.). Ορισμένοι θάμνοι όπως η Λυγαριά  (Vitex agnus-castus) και δέντρα [Πλάτανος ο ανατολικός (Platanus orientalis), Λευκή Ιτιά (Salix alba), Ασημόλευκα (Populus alba)] έχουν διάσπαρτη εξάπλωση. Το είδος που κυριαρχεί κοντά στην ακτογραμμή είναι το Phragmites australis. Αποτελεί ένα εξαιρετικά πυκνό, σχεδόν συνεχές καλαμιώνα, κυρίως κοντά στην ακτογραμμή, καθώς και στην ανώτερη βαθύαλη ζώνη, ενώ διακόπτεται σε πολλά μέρη μόνο από ανθρώπινες δραστηριότητες. Η μεγαλύτερη χαρακτηριστική φυτοκάλυψη παρουσιάζεται από το είδος Paspalum paspaloides. Το αναδυόμενο είδος Βαλισνερρία η σπειροειδής (Vallisneria spiralis) κυριαρχεί στην κατώτερη βαθύαλη ζώνη, σχηματίζοντας πυκνές συστάδες, ενώ τα είδη Καταδυόμενο κερατόφυλλο - Ceratophyllum demersum, Μυριόφυλλο το σταχτώδες - Myriophyllum spicatum και Najas marina παρουσιάζουν τη μικρότερη κάλυψη.Ποιότητα και σημασία: Παρά τις ανθρώπινες δραστηριότητες, οι λίμνες διατηρούν σημαντικό ποσοστό της χλωρίδας και πανίδας τους, καθώς και τη φυσική ομορφιά μαζί με το όμορφο τοπίο. Γύρω τους αναπτύσσονται εκτεταμένοι καλαμιώνες, οι οποίοι προσφέρουν πολύτιμο καταφύγιο στην άγρια πανίδα. Ενδιαφέρουσα είναι η παρουσία ασβεστολιθικών ελών. Επιπλέον, οι λίμνες εξασφαλίζουν ότι η υδροδότηση και η άρδευση της γύρω περιοχής είναι ιδανικές για ψάρεμα και αναψυχή, έχοντας επίσης επιστημονικά και εκπαιδευτικά ενδιαφέροντα. Πολλά ενδιαφέροντα φυτά αποτελούν τη χλωρίδα του τόπου. Το απειλούμενο με εξαφάνιση υδρόβιο είδος Κλάδιο ο μαρίσκος (Cladium mariscus) έχει βρεθεί στη νότια πλευρά της λίμνης Τριχωνίδας. Ορισμένα άλλα taxa με κίνητρο D είναι επίσης σημαντικά. Για παράδειγμα: α) Η Σαλβίνια η πλέουσα (Salvinia natans) έχει καταχωρηθεί στη βάση δεδομένων των φυτών WCMC ως "Απειλούμενη" και προστατεύεται από την ελληνική νομοθεσία (Προεδρικό Διάταγμα 67/1981) .b) Οι Φτέρες του Νερού (Azolla filiculoides) έχουν ενδιαφέρουσες γεωγραφικές κατανομές. Εξάλλου, όλα τα άλλα taxa που αναφέρονται στο τμήμα 3.3 παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον, από χωρολογική άποψη, καθώς έχουν περιορισμένη ή διάσπαρτη κατανομή στην Ελλάδα. Η Αγριόγατα (Felis silvestris) είναι πληρεί τις προϋποθέσεις για το κίνητρο Γ για τον πρόσθετο λόγο ότι έχει αναφερθεί από τη Σύμβαση CITES. Η Τρανόσαυρα (Lacerta trilineata) και τα Νερόφιδα (Natrix natrix) δικαιολογούν το κίνητρο D δεδομένου ότι όλα προστατεύονται από το ελληνικό προεδρικό διάταγμα 67/1981. Ομοίως, ο Δεδροβάτραχος (H. Arborea), η σαύρα Αβλέφαρος (Ablepharus kitaibelii) και η αγριόγατα αξιολογούνται από το έργο CORINE-Biotopes (κίνητρο D). Τέλος, τα ακόλουθα taxa πληρούν τις προϋποθέσεις για το κίνητρο D για τους ακόλουθους λόγους: C. k. bibroni έχει μια ασυνεχή κατανομή στην Ελλάδα, σχηματίζοντας έτσι απομονωμένους πληθυσμούς. Η Αγριόγατα (F. Silvestris) είναι γενικά σπάνιο είδος στην Ελλάδα και, τέλος, το είδος Ε. Trichonis περιορίζεται μόνο στο λιμναίο σύστημα της Τριχωνίδας. Αυτή η περιοχή αποτελεί επίσης σημαντική περιοχή ανάπαυσης για μεταναστευτικά υδρόβια πτηνά, ενώ η αξία της ως χώρου αναπαραγωγής δεν έχει μέχρι στιγμής επαληθευτεί.

 Αξιόλογα Φυτά

Ludwigia palustris
Salvinia natans
Sorghum bicolor
Spirodela polyrhiza
Stachys arvensis
Stellaria pallida
Utricularia vulgaris

Αξιόλογα Θηλαστικά

Canis aureus moreoticus (Τσακάλι)
Felis silvestris morea (Αγριόγατος του Μωριά)
Lutra lutra (Βίδρα)
Meles meles (Ασβός)
Myotis emarginatus (Πυρρομυωτίδα)
Pipistrellus pipistrellus (Νανονυχτερίδα)

Αξιόλογα Αμφίβια / Ερπετά

Ablepharus kitaibelii fabichi (Αβλέφαρος)
Coluber najadum dahlii (Σαΐτα του Νταλ)
Elaphe quatuorlineata quatuorlineata (Λαφίτης)
Hyla arborea arborea (Δεντροβάτραχος)
Lacerta trilineata cariensis (Τρανόσαυρα της Ικαρίας)
Natrix natrix persa (Νερόφιδο το Περσικό)

Αξιόλογα Ψάρια

Cobitis trichonica (Τριχονοβελονίτσα)
Silurus aristotelis (Γλανίδι)

Αξιόλογα Ασπόνδυλα

 Charaxes jasius (Χαράξης ο ιάσιος)